سینمای ایران ،ایرانی نیست...

ما هنوز تکلیف خودمان را با سینما مشخص نکرده ایم.

اشاره: سینمایی که گاه گاهی به آن سری می زنیم البته بعضی از ما .... خیلی های دیگر اصلا کاری به کار ان ندارند ، در نتیجه به موضوع نقد سینمای اجتماعی ایران می پردازیم . خاصیتش هم این است که اگر روزی نگاهی به سینمای امروز انداختیم بدانیم چه معایب و مزایایی دارد:

    * خانواده سنتی (همراه با نقش اساسی برای پدر و برادر بزرگتر و درکل نگاه مرد سالارانه در خانواده)

* لوطی منش و اصالت زور و بازو

* تعصب و غرور مردان نسبت به دیگران

* بی منطق بودن همسر و زور گفتن پدر

* خانواده ثروتمند و متمایل به فرهنگ غربی

* خانواده های بزرگ و امکانات زیاد

* روابط کلیشه‌ای و زندگی بی دغدغه و آرمانی

در ایران چون علاقه مردم را نسبت به خانواده های ثروتمند می بینند در نتیجه در اکثر فیلم های تلویزیون این گونه خانواده ها را در فیلم می بینیم. اما کارگردان هایی که قوی کار می کنند به دنبال خانواده های سنتی می روند و با به تصویر کشیدن زندگی آنها مخاطب را برای خود جذب می کنند.

مهمترین مضامین فیلم های سینمای اجتماعی ایران:

تعدد زوجات:

تعدد زوجات که در "ژانر کمدی" به آن پرداخته می شود. در این فیلم ها چند عامل موجب گرایش به همسر دوم می شود: (فیلم های: دردسر بزرگ، زن ها فرشته اند)

 1- توجه بیش از حد زن به امورات خانه، زندگی و فرزند و کم توجهی نسبت به مرد

 2- موقعیت شغلی و درآمد مکفی مرد

3- میل و هوس مرد به تعدد زوجین

4- تنوع طلبی مرد

5- سؤاستفاده و کلاه برداری از زنان

حضور عشق قدیمی: (فیلم های:‌ سعادت آباد، چهل سالگی، درباره زندگی، همکلاسی)

زن و شوهری که در حال زندگی عادی هستند و ناگهان عشق سال های گذشته وارد می شود و زندگی دچار چالش می شود که موجب دو دلی و تردید نسبت به زندگی دو نفره می شود.

- اولین روابط زوج های هم سن و سال لذت بخش ترین ارتباط است اما حریم ها باید حفظ شود زیرا اگر حفظ نشود اتفاق هایی ناگوار دامنگیر خانواده ها می شود که امروزه خانواده های زیادی را به دادگاه می کشاند. فیلم هایی با این مضمون این اتفاق را برای بسیاری از خانواده ها القا می کند که این موضوع در خانواده ها در جریان است.

به سخره گرفتن شعائر دینی: (فیلم های:اخراجیها، پیتزا مخلوط، مارال)

قداست زدایی از شعائر مذهبی که بار معنایی دارند مثل: ریش، انگشتر، تسبیح، حاجی، بسیج و ...

 نگاه منفی به چادر: (فیلم های: مرهم، جدایی نادر از سیمین، طلاق به سبک ایرونی، دموکراسی تو روز روشن)

در این فیلم ها خانم های چادری به اشکال زیر نمایش داده می شوند:

1- رفتارهای نامناسب از خانم های چادری سر می زند

2- نحوه پوشش و استفاده نادرست از چادر

 عادی سازی رقص و آواز :در عاشق، سعادت آباد، کما، دردسر بزرگ(در این فیلمها استفاده از رقص و موسیقی در تمام زمینه های فیلم برای جذب مخاطب نشان داده می شود.)

عادی سازی ارتباط راحت و صمیمی با نامحرم         :در فیلمهای تردید، پسر تهرونی، سعادت آباد، دنیا

درآخر...

- با توجه به این معضلات در سینما مردم ما درمی یابند؛ این فیلم ها با ارزش هایی که در خانواده ها وجود دارد متناسب نیست. در نتیجه سینمای ما نباید مخاطب داشته باشد و به جای اینکه بر مبنای پول فروش بلیط به مردم بچرخد با هزینه بیت المال باید زنده نگه داشته بشود. سینمای ما اینگونه است که خیلی از مسائلی که مبتذل هستند را در آن نمی شود نمایش داد و متاسفانه در پوشش انیمیشن های حیوان یا ربات این ابتذال نشان داده می شود چون نمی توانند این کار را در پوشش انسان به خرج دهند.

ما هنوز تکلیف خودمان را با سینما مشخص نکرده ایم. تصمیمات لحظه ای می گیریم برای مثال اصغر فرهادی حق گرفتن جایزه جشنواره فجر را نداشت اما حق تقدیر به خاطر گرفتن اسکار را داشت که  این یک نقد بزرگ به جامعه ی فیلم و سینمای ایران است که همواره میزان فکر پشت دوربین در همین سطح پایین باقی مانده است.

زهرا دهقانی